Dostępność zaczyna się od drugiego człowieka

Słowo „niepełnosprawność” niesie w sobie bardzo wiele. Można się z nią urodzić lub nabyć w konsekwencji komplikacji zdrowotnych lub np. wypadku. Także wraz z biegiem lat stajemy się mniej sprawni, a tym samym potrzebujemy pomocy i wsparcia. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej widząc te problemy powołało do życia rządowy Program Dostępność Plus, za którego realizację osobiście odpowiadam.

Program ten został opracowany znacznie szerzej, skierowany jest bowiem nie tylko do osób z niepełnosprawnościami, ale również tych, którzy mają czasowe problemy ze sprawnością, także kobiet w ciąży, rodziców z małymi dziećmi w wózkach, podróżnych poruszających się z bagażem czy seniorów. To liczna grupa określana jest mianem osób ze szczególnymi potrzebami. Misją programu jest tworzenie miejsc, produktów i usług, z których mogą korzystać wszyscy obywatele bez względu na wiek czy sprawność.

Od blisko 5 lat wdrażając Program Dostępność Plus poprawiamy dostępność w Polsce: przyjęliśmy dwie ustawy w 2019 roku – Ustawę o dostępności cyfrowej stron internetowych i Ustawę o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Obecnie pracujemy nad trzecią ustawą o dostępności produktów i usług. Nasze działania to nie tylko zmiany prawne, ale konkretne projekty, na które wydaliśmy już ponad 18 mld zł, czego efektem są zmiany w tysiącach budynków, miejsc publicznych czy też w transporcie. Ja sama jestem czasem zaskoczona tym w jakich miejscach spotykam się z przejawami i wpływem programu Dostępność Plus. I za każdym razem cieszy mnie gdy widzę, że te rozwiązania stają się codziennością i służą obywatelom w praktyce.

Wsparcie to aktywnie pozyskiwane jest przez jednostki województwa podkarpackiego, za co chciałam z całego serca podziękować. Przykładowo w konkursie „Przestrzeń dostępnej szkoły” usuwamy bariery w zakresie dostępności szkół podstawowych. Z województwa podkarpackiego udział wzięły łącznie 44 szkoły z 14 gmin m.in. w Rzeszowie, Jarosławiu, Lubaczowie, Ustrzykach Dolnych, Mielcu, Leżajsku, Nowej Sarzynie, Krośnie, Stalowej Woli. W obszarze transportu ważnym projektem był ten Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych pn. „Usługi indywidualnego transportu door-to-door oraz poprawa dostępności architektonicznej wielorodzinnych budynków mieszkalnych”. Z projektu skorzystało łącznie 179 samorządów. Z woj. podkarpackiego z tego typu usług korzysta gmina Brzozów, Niwiska, Besko oraz Dębica. Nie pomijamy w naszych działaniach też placówek ochrony zdrowia w całej Polsce. Wsparcie otrzymało 320 POZ i szpitali, z czego 8 na Podkarpaciu: w Rzeszowie, 2 w Leżajsku, Przemyślu, Krośnie, Radymnie, Kraczkowej i Harasiukach.

Myślimy także o przyszłości, w tym celu zabezpieczyliśmy środki na dalsze wsparcie samorządów we wdrażaniu rozwiązań dostępnościowych w różnym wymiarze. Planujemy w najbliższym czasie opracowanie „Standardów Dostępności w Samorządzie”, przeprowadzenie licznych szkoleń, poprawienie dostępności oferty kulturalnej dla osób z niepełnosprawnościami i starszych, czy wspomożenie koordynatorów dostępności.

Jednocześnie trwają prace nad ustawą wdrażającą do polskiego prawa Europejski Akt o Dostępności – dyrektywę unijną w sprawie wymogów dostępności produktów i usług. Zgodnie z dyrektywą dostępny ma być nie tylko sam produkt poprzez zapewnienie funkcjonalności uwzględniających potrzeby osób ze szczególnymi potrzebami, lecz także możliwość połączenia produktu z urządzeniami wspomagającymi. Polska ustawa wdrażająca przepisy dyrektywy wpisuje się w program Dostępność Plus, pogłębiając wymiar rynkowy tego programu poprzez nałożenie obowiązków dostępności na podmioty prywatne.

W tym roku obchodziliśmy 5-lecie funkcjonowania Programu Dostępność Plus.

To było pracowite pięć lat. Uruchomiliśmy szereg inwestycji, które zwiększają dostępność w naszym otoczeniu. To około 100 trwających i prawie drugie tyle zakończonych inicjatyw. Poprawiliśmy komfort i jakość codziennego życia wielu osób. Wzmocniliśmy ich samodzielność i aktywność zawodową. Dostępność Plus to program rozpisany na lata. Jego działania są na różnym etapie – czasem wdrożonego już rozwiązania, a czasem konkursu. Dlatego efekty nie są widoczne od razu.

Działa Rada Dostępności, która inicjuje i opiniuje podejmowane działania ministerstwa, związane z poprawą zapewniania dostępności. Rada skupia ekspertów reprezentujących różne środowiska, w tym organizacje pozarządowe działające na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Jej praca przyczynia się więc do wypracowywania rozwiązań uwzględniających głos społeczny.

Z kolei w ramach inicjatywy Partnerstwo na rzecz dostępności integrujemy przedstawicieli różnych środowisk, którzy aktywnie działają na rzecz rozwijania dostępności. Rolą Partnerstwa jest zapewnienie możliwości wymiany wiedzy i doświadczeń pomiędzy podmiotami reprezentującymi różne środowiska i branże. Skupia ono już ponad 250 zaangażowanych podmiotów. Z województwa podkarpackiego zrzeszamy w tym gremium m.in. Podkarpackie Stowarzyszenie dla Aktywnych Rodzin z Rzeszowa, Spółdzielnie Socjalną „Dobry Dzień”, Fundacje „Aprobata” i „Optea”, czy Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego oraz Rzeszowską Agencję Rozwoju Regionalnego.

Dostępność potrzebna jest nam wszystkim.

Wielu z nas w przyszłości może potrzebować wsparcia, dlatego dostępność i realizacja programu powinny być postrzegane jako nasza wspólna i ważna sprawa.

To lepsze jutro dla nas, dla naszych bliskich i kolejnych pokoleń. To polisa na samodzielne i niezależne życie w otoczeniu bez barier z zakorzenioną wrażliwością na drugiego człowieka i jego szczególne potrzeby.

Bardzo cieszy mnie to, że na terenie całego województwa podkarpackiego mamy aktywnych i doświadczonych sojuszników podejmujących starania na rzecz dostępności od wielu lat. Dzięki Państwa zaangażowaniu zmieniamy rzeczywistość regionu na lepszą, bardziej otwartą, przyjazną, bo tak naprawdę dostępność zaczyna się od drugiego człowieka. Pamiętajmy, że dostępność to równe dla wszystkich prawo do udziału w życiu społecznym, zawodowym oraz publicznym i zapewniam Państwa o dalszych efektywnych działaniach na tę rzecz dla mieszkańców Podkarpacia. To bardzo ważny krok na drodze do społeczeństwa wrażliwego i dbającego o wszystkich swoich obywateli, co jest moim nadrzędnym celem.