W Pełkiniach powstał Mural pamięci bł. o. Michała Czartoryskiego [ZDJĘCIA]

- Odsłonięcie muralu bł. O. Michała Czartoryskiego to odsłonięcie fragmentu naszej lokalnej historii, nad którą warto się pochylić i którą warto zgłębiać. Mural będzie przypominał nam o wielkim człowieku. Być może tym, którzy będą przechodzić obok, zapadnie w pamięć ta postać, bez wątpienia warta uwagi. W 1944 roku, gdy wybuchło na dobre Powstanie Warszawskie, o. Michał, jako kapelan niósł pocieszenie rannym i chorym, Nie zostawił swoich bliźnich, nawet w obliczu śmierci. Został rozstrzelany razem z powstańcami. Ta heroiczna postawa budzi podziw, to zaszczyt posiadać mural z wizerunkiem takiego bohatera - mówił podczas uroczystości starosta jarosławski Stanisław Kłopot.

- Zdał egzamin swojej wiary. Jest dla nas wzorem i przykładem do naśladowania. Oddał życie za drugiego człowieka, nie pozostawił innych samych w piwnicach. Trwał z nimi do końca. Jedna chwila, do której przygotowywał się całe życie, nawet o tym nie wiedząc. To, jakim był człowiekiem, wszystkie swoje wartości zawdzięcza po części rodzicom. W domu bł. Michała Czartoryskiego w Pełkiniach panowała radość, posłuszeństwo, religia oraz patriotyzm. Dom Czartoryskich, mimo iż byli arystokracją, był otwarty wszystkich. Kaplica, którą mieli w swoim pałacu, była otwarta dla innych ludzi. Każdy mógł przyjść się tam pomodlić. Dzieci Czartoryskich od małego miały swoje obowiązki. Kształtowano w nich odpowiedzialność za siebie i za innych. Bł. Michał Czartoryski był człowiekiem, który budził respekt. Wymagał wiele od siebie i od innych. Jego wychowankowie wspominali go po wojnie jako osobę, która była bardzo stanowcza. Był surowy i poważny, ale w tym wszystkim była pewna łagodność i serdeczność. Ta wielka próba, przed którą postawił go Bóg i z której zdał egzamin, nie dokonała się w jednej chwili. To był też moment jego wzrastania i dojrzewania do tej decyzji, w której był gotowy poświęcić życie. Wszystko to po części zawdzięcza wartościom, które wyniósł z domu rodzinnego - tak wspomina go o. Jacek Skupień.

Po wkroczeniu oddziałów niemieckich cywile oraz sanitariuszki zostali wyprowadzeni z piwnic i mogli opuścić miasto. Ojciec Michał był gorąco zachęcany przez przyjaciół, aby zdjął habit i w cywilnym ubraniu wyszedł ze szpitala. Nie przyjął tych propozycji i jedynie, jak przekazał jeden ze świadków, "łagodnie uśmiechnął się i powiedział, że szkaplerza nie zdejmie i rannych, którzy są zupełnie bezradni i unieruchomieni w łóżkach nie opuści".

Niemcy zatrzymali go w szpitalu. Około godziny 14. dnia 6 września w szpitalnym pomieszczeniu został rozstrzelany wraz z ciężko rannymi powstańcami, z którymi pragną pozostać. Później ciała zabitych wywleczono na barykadę, oblano benzyną i podpalono. Ocalałe resztki pochowano tymczasowo na podwórzu pobliskiego domu. Kiedy w rok później przeprowadzono ekshumację zwłok w celu przeniesienia ich do wspólnego grobu powstańców na Woli, ciała o. Michała już nie rozpoznano.